Hierdie is ’n storie van twee Karoo-buurmanne met uiteenlopende doelwitte.
Die een is die multimiljardrand - Square Kilometre Array (SKA) buite Carnarvon wat met kragtige radioteleskope miljoene jare in die verlede wil delf.
Die ander is die oliereus Shell wat met omstrede hidrouliese breking (fracking) skaliegas uit die oergesteentes van die Karoo wil tap.
Die een wil die aardkors binnedring en die ander een die hemelruim.
Die vraag is nou hoe om die twee doelwitte te versoen en of dit hoegenaamd moontlik is.
Hidrouliese breking is die proses waardeur ’n konkoksie van chemikalieë deur krake en porieë in die skalielae geskiet word om gas te help vrystel.
Shell moet egter nog wag weens ’n moratorium op alle gasontginning-aansoeke.
’n Taakspan van Susan Shabangu, minister van minerale bronne, het die moontlike gevare van hidrobreking ondersoek en ’n verslag word eersdaags uitgereik.
Die SKA-wetenskaplike dr. Adrian Tiplady is ook ’n lid van dié taakspan.
Die SKA-organisasie het verlede Vrydag aangekondig die SKA sal in Suid-Afrika en Australië gehuisves word. Dit bring ongekende ontwikkeling van sterrekunde en die wetenskap, werkverskaffing, die ontwikkeling van toerisme, akademiese kruisbestuiwing, ontwikkeling van wetenskaponderrig in skole en deelname aan die jongste navorsingsprojekte vir die betrokke lande mee.
Bouwerk kan teen 2024 voltooi wees.
Bykomende teleskope word ook in Namibië, Botswana, Ghana, Kenia, Madagaskar, Mauritius, Mosambiek en Zambië opgerig.
Shell se bedrywighede – soos boorwerk, die bou van paaie, sterk beligting snags by boortorings, swaar vragmotor-verkeer en hidrobreking-aktiwiteite – kan egter die SKA versteur.
Twee van die drie Karoo-gebiede waar Shell hidrobreking wil doen, oorvleuel met die SKA se sogenaamde “gebied van optimale sterrekundige voordeel”.
Dié gebied sluit in dorpe soos Loxton, Carnarvon, Brandvlei, Williston en Van Wyksvlei waar lig-, lug- en radiogolf-besoedeling baie laag is.
Naledi Pandor, minister van wetenskap en tegnologie, sê egter sy sal wetgewing oor sterrekunde gebruik om die SKA te beskerm sou dit nodig wees.
Dié wet bied die grootste vlak van beskerming teen enige aktiwiteite wat inbreuk kan maak op sterrekundige navorsing in die voordeel-gebied.
Vir radiosterrekunde is radiostilte noodsaaklik, terwyl optiese sterrekunde (soos by die Salt-teleskoop in Sutherland) weer benadeel kan word deur oormatige lugbesoedeling.
Marina Joubert, ’n SKA-woordvoerder, sê hulle weet egter nie of hidrobreking wel steurende radiogolwe sal veroorsaak nie.
Dit word nog ondersoek.
Gesprekke word met onder meer die taakspan, die Onafhanklike Uitsaaiowerheid (Okasa) en selfoonmaatskappye gevoer om te verseker dat toekomstige ontwikkeling die SKA nie sal benadeel nie.
Waar selfoonontvangs op plase ’n probleem kan wees, word alternatiewe kommunikasiemetodes, soos satelliet-fone, verskaf.
“Shell is toegewy daaraan om aan alle wetgewing rakende die SKA-projek te voldoen,” sê Janine Nel, Shell-woordvoerder.
“Ons wil verseker dat ons soektog na gas geen negatiewe invloed op die projek sal hê nie, en wil steeds met die SKA saamwerk om hul tegniese behoeftes te verstaan.”
- Rapport
No comments:
Post a Comment